Nr lekcji

Temat lekcji

Treści nauczania  

Szarym kolorem oznaczono dodatkowe treści nauczania

Główne cele lekcji w postaci wymagań edukacyjnych

Szarym kolorem oznaczono dodatkowe cele lekcji w postaci wymagań edukacyjnych

Zapis
w nowej podstawie progra-mowej

Zapoznanie z BHP, PZO oraz treściami i wymaganiami edukacyjnymi

 z geografii.

I. Podstawy geografii. Rozdział dodatkowy[1]

Czym zajmuje się geografia?

• termin geografia
• podział nauk geograficznych
• geografia fizyczna a geografia społeczno-ekonomiczna
• źródła informacji geograficznej
• poglądy na kształt Ziemi
• wymiary Ziemi
• cechy kształtu Ziemi
• różnica między elipsoidą, a geoidą

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminu geografia
• przedstawia podział nauk geograficznych
• przedstawia różnice między geografią fizyczną a geografią społeczno-ekonomiczną
• wymienia źródła informacji geograficznej
• podaje wymiary Ziemi oraz główne cechy jej kształtu
• wyjaśnia różnicę między elipsoidą a geoidą

Rozdział dodatkowy*

Współrzędne geograficzne

• terminy: siatka geograficzna, południk, równoleżnik, zwrotnik, długość geograficzna, szerokość geograficzna
• cechy siatki geograficznej i jej elementy
• układ współrzędnych geograficznych – długość geograficzna oraz szerokość geograficzna

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: siatka geograficzna, południk, równoleżnik, zwrotnik, długość geograficzna, szerokość geograficzna
• odczytuje wartości szerokości geograficznej zwrotników, kół podbiegunowych oraz biegunów
• wymienia cechy południków i równoleżników
• odczytuje długość i szerokość geograficzną na globusie i na mapie
• podaje cechy siatki geograficznej

Rozdział dodatkowy

Zastosowanie współrzędnych geograficznych

• ćwiczenia w określaniu współrzędnych geograficznych na siatce geograficznej
• ćwiczenia w określaniu współrzędnych geograficznych punktów zaznaczonych na mapie
• znaczenie odbiornika GPS w określaniu współrzędnych geograficznych

Uczeń:

• określa położenie geograficzne punktów i obszarów na mapie
• wskazuje obiekty na mapie na podstawie podanych współrzędnych geograficznych
• oblicza odległość (rozciągłość) między dwoma punktami na mapie
• podaje zasady działania odbiornika GPS oraz możliwości jego wykorzystania

Rozdział dodatkowy

Obraz Ziemi na mapie

• elementy mapy
• siatka kartograficzna
• różnice między siatką geograficzną, a siatką kartograficzną
• skala mapy i jej rodzaje

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: mapa, skala, siatka kartograficzna, legenda
• wymienia elementy mapy
• wyjaśnia różnice między siatką kartograficzną a siatką geograficzną
• wymienia rodzaje skal
• szereguje skale w kolejności od największej do najmniejszej

Rozdział dodatkowy

Obliczanie odległości na mapie

• ćwiczenia w przekształceniu skal
• ćwiczenia w obliczaniu odległości na mapie

Uczeń:

• przedstawia skalę w postaci mianowanej i podziałki liniowej
• posługuje się skalą mapy do obliczania odległości na mapie i w terenie
• oblicza skalę mapy na podstawie odległości między obiektami przedstawionymi na mapie w terenie

Rozdział dodatkowy

Przedstawianie zjawisk na mapach

• metody przedstawiania zjawisk na mapach (kartogramu, kartodiagramu, izolinii, sygnaturowa)
• sposoby przedstawiania rzeźby terenu
• terminy: wysokość względna, wysokość bezwzględna, poziomica, mapa hipsometryczna
• odczytywanie wysokości bezwzględnej i obliczanie wysokości względnej
• podział map i ich zastosowanie

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: wysokość względna, wysokość bezwzględna, poziomica, mapa hipsometryczna
• wymienia i charakteryzuje metody przedstawiania zjawisk na mapach
• odczytuje z map informacje przedstawione za pomocą różnych metod kartograficznych
• omawia sposoby przedstawiania rzeźby terenu na mapie
• odczytuje z mapy wysokość bezwzględną
• oblicza wysokość względną
• przedstawia podział map ze względu na treść, skalę i przeznaczenie
• omawia zastosowanie map

Rozdział dodatkowy

Lekcja powtórzeniowa

Badanie osiągnięć ucznia i efektów kształcenia

Roz-dział doda-tkowy

Sprawdzenie wiadomości z rozdziału Podstawy geografii

II. Środowisko przyrodnicze Polski

Położenie i granice Polski

• cechy położenia Europy (granica między Europą a Azją)
• cechy położenia fizycznogeograficznego i politycznego Polski w Europie
• szerokość i długość geograficzna wybranych punktów Polski
• konsekwencje rozciągłości równoleżnikowej i południkowej Polski i Europy
• długość i przebieg granic Polski (w tym morskich wód wewnętrznych)

Uczeń:

• wskazuje na mapie granicę między Europą a Azją
• określa położenie fizycznogeograficzne i polityczne Polski
• odczytuje szerokość i długość geograficzną wybranych punktów na mapie Polski i Europy
• na podstawie podanych współrzędnych geograficznych wskazuje skrajne punkty Polski i Europy
• oblicza rozciągłość południkową i równoleżnikową Polski
• opisuje konsekwencje rozciągłości południkowej i równoleżnikowej Polski i Europy
• wskazuje na mapie przebieg granic Polski (w tym morskich wód wewnętrznych)

IX.1

IX.2

IX.3

Przeszłość geologiczna Polski

• płytowa budowa litosfery
• termin geologia
• dzieje geologiczne Ziemi (podział na ery i okresy)
• wydarzenia geologiczne na obszarze Polski
• obszar Polski na tle struktur geologicznych Europy
• ruchy górotwórcze na obszarze Polski

Uczeń:

• charakteryzuje płytową budowę litosfery
• omawia najważniejsze wydarzenia z przeszłości geologicznej obszaru Polski

• określa struktury geologiczne Polski na tle Europy, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów fałdowań
• przedstawia wpływ ruchów górotwórczych w Europie na ukształtowanie powierzchni Polski

IX.5

Góry w Polsce

• typy genetyczne gór oraz ich przykłady
• ruchy górotwórcze w Europie i w Polsce
• typy gór w Europie i Polsce
• cechy gór zrębowych i fałdowych w Polsce

Uczeń:

• rozróżnia typy genetyczne gór i podaje ich cechy
• wyjaśnia, na czym polegają ruchy górotwórcze

• podaje przykłady różnych typów gór i wskazuje je na mapie
• przedstawia wpływ ruchów górotwórczych w Europie na ukształtowanie powierzchni Polski

IX.5

Zlodowacenia na obszarze Polski

• powstawanie lodowców
• współczesne obszary występowania lodowców na Ziemi
• znaczenie terminów: glacjał, interglacjał
• zasięgi zlodowaceń na terenie Polski i Europy w plejstocenie

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: glacjał, interglacjał

• charakteryzuje proces powstawania lodowców

• omawia zlodowacenia, które wystąpiły na obszarze Polski

• analizuje zasięg zlodowaceń plejstoceńskich

• przedstawia wpływ zlodowaceń w Europie na ukształtowanie powierzchni Polski

IX.5

Rozwój rzeźby polodowcowej

• terminy: krajobraz polodowcowy, rzeźba staroglacjalna, rzeźba młodoglacjalna
• nizinne formy polodowcowe
• górskie formy polodowcowe

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: krajobraz polodowcowy, rzeźba staroglacjalna, rzeźba młodoglacjalna
• charakteryzuje działalność rzeźbotwórczą lądolodu i lodowców górskich na obszarze Polski
• wymienia formy terenu utworzone na obszarze Polski przez lądolód skandynawski
• wyjaśnia różnicę między krajobrazem staroglacjalnym a młodoglacjalnym i wskazuje na mapie obszary, na których te krajobrazy występują
• przedstawia wpływ zlodowaceń w Europie na ukształtowanie powierzchni Polski

IX.5

Ukształtowanie powierzchni

• ukształtowanie powierzchni Europy
• cechy rzeźby terenu Polski
• czynniki kształtujące pasy rzeźby terenu
• charakterystyka pasów rzeźby terenu Polski

Uczeń:

• charakteryzuje cechy ukształtowania powierzchni kraju
  na podstawie mapy ogólnogeograficznej
• przedstawia czynniki kształtujące rzeźbę terenu Polski
• charakteryzuje pasy rzeźby terenu Polski
• przedstawia wpływ ruchów górotwórczych i zlodowaceń w Europie na ukształtowanie powierzchni Polski

IX.5

Skały i surowce mineralne

• podział skał ze względu na genezę
• występowanie skał w Polsce
• podział surowców mineralnych
• rozmieszczenie i znaczenie surowców mineralnych

Uczeń:

• wymienia główne rodzaje surowców mineralnych Polski i podaje ich przykłady
• wskazuje na mapie rozmieszczenie głównych rodzajów surowców mineralnych Polski
• omawia znaczenie gospodarcze wybranych surowców mineralnych

IX.14

Lekcja powtórzeniowa

Badanie osiągnięć ucznia i efektów kształcenia

Sprawdzenie wiadomości z rozdziału Środowisko przyrodnicze Polski (cz. I)

Czynniki kształtujące klimat Polski

• strefy klimatyczne świata
• terminy: klimat, pogoda
• czynniki klimatotwórcze
• czynniki kształtujące klimat w Polsce
• masy powietrza kształtujące pogodę w Polsce

Uczeń:

• rozumie różnicę między klimatem a pogodą
• wymienia czynniki klimatotwórcze

• charakteryzuje główne czynniki kształtujące klimat Polski na tle Europy
• wskazuje na mapie kierunki napływu mas powietrza nad Polskę i omawia wpływ tych mas na pogodę w Polsce

IX.7

Cechy klimatu Polski

• ciśnienie atmosferyczne i wiatr
• elementy klimatu Polski
• przejściowość klimatu Polski
• okres wegetacyjny i jego zróżnicowanie na obszarze Polski
• wpływ zmienności pogody na rolnictwo, transport i turystykę

Uczeń:

• analizuje mechanizm powstawania wiatrów
• charakteryzuje elementy klimatu Polski (m.in. temperaturę powierza, opady i wiatry) oraz długość okresu wegetacyjnego
• wyjaśnia, czym jest okres wegetacyjny i omawia jego zróżnicowanie na obszarze Polski
• analizuje mechanizm powstawania oraz skutki występowania wiatrów lokalnych (bryzy i halnego)
• analizuje zróżnicowanie klimatyczne Polski na podstawie klimatogramów sporządzonych dla wybranych stacji meteorologicznych
• wyjaśnia wpływ zmienności pogody w Polsce na rolnictwo, transport i turystykę

IX.6

IX.8

Wody powierzchniowe

•  terminy: źródło, rzeka główna, dopływ, system rzeczny, dorzecze, zlewisko, przepływ, ujście deltowe, ujście lejkowate
• wody Europy – główne rzeki
• przepływy wybranych europejskich rzek oraz rzek Polski
• cechy sieci hydrograficznej Polski
• typy ujść rzecznych (delta Wisły)

• walory przyrodnicze Wisły i Odry

• główne jeziora Europy

• obszary występowania jezior w Polsce
• typy jezior w Polsce

• znaczenie rzek i jezior w Polsce

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: źródło, rzeka główna, dopływ, system rzeczny, dorzecze, zlewisko, przepływ, ujście deltowe, ujście lejkowate
• wskazuje na mapie główne rzeki Europy
• charakteryzuje przepływy wybranych rzek Europy i Polski
• wyjaśnia, na czym polega asymetria dorzeczy Wisły i Odry
• charakteryzuje systemy rzeczne Wisły i Odry i porównuje je z wybranymi systemami rzecznymi w Europie
• opisuje cechy i walory przyrodnicze Wisły i Odry na podstawie mapy
• wskazuje na mapie główne jeziora Polski i Europy
• charakteryzuje typy genetyczne jezior w Polsce
• opisuje przyrodnicze i gospodarcze znaczenie rzek i jezior w Polsce

IX.9

Powodzie w Polsce

• terminy: powódź, dolina rzeczna, koryto rzeczne, terasa zalewowa, sztuczny zbiornik wodny
• przyczyny powodzi
• obszary zagrożone powodzią w Polsce
• czynniki sprzyjające powodziom w Polsce
• największe powodzie w historii Polski i ich skutki na przykładzie Dolnego Śląska i Małopolski

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: powódź, dolina rzeczna, koryto rzeczne, terasa zalewowa, sztuczny zbiornik wodny
• wymienia przyczyny powodzi
• wskazuje na podstawie mapy obszary zagrożone powodzią w Polsce
• określa rolę sztucznych zbiorników wodnych w Polsce w systemie ochrony przeciwpowodziowej
• analizuje i porównuje konsekwencje stosowania różnych metod ochrony przeciwpowodziowej oraz określa wpływ zabudowy obszarów zalewowych i sztucznych zbiorników wodnych na występowanie i skutki powodzi na przykładzie Dolnego Śląska i Małopolski
• wymienia największe powodzie w historii Polski

XI.1

Morze Bałtyckie

• położenie Bałtyku
• linia brzegowa Bałtyku
• temperatura wód Bałtyku
• przyczyny zróżnicowania zasolenia wód Morza Bałtyckiego
• rzeźbotwórcza działalność morza – typy wybrzeży Bałtyku
• degradacja wód Bałtyku

Uczeń:

• określa położenie Morza Bałtyckiego
• wskazuje na mapie Morza Bałtyckiego największe jego zatoki, wyspy i cieśniny

• omawia linię brzegową Bałtyku
• wymienia najważniejsze cechy środowiska przyrodniczego Morza Bałtyckiego

• przedstawia cechy fizyczne wód Morza Bałtyckiego
• charakteryzuje główne typy wybrzeży Morza Bałtyckiego
• podaje źródła zanieczyszczeń wód Morza Bałtyckiego

IX.9

Gleby w Polsce

• terminy: gleba, czynniki glebotwórcze, procesy glebotwórcze, profil glebowy
• zróżnicowanie glebowe Polski
• regiony występowania gleb na obszarze Polski
• profile glebowe
• przydatność rolnicza gleb

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: gleba, czynniki glebotwórcze, procesy glebotwórcze, profil glebowy
• wymienia typy genetyczne gleb występujących w Polsce

• wyróżnia najważniejsze cechy gleby brunatnej, bielicowej, czarnoziemu, mady i rędziny na podstawie profilów glebowych

• wskazuje rozmieszczenie gleb na mapie Polski
• ocenia przydatność rolniczą gleb w Polsce

IX.11

Świat roślin

• termin lesistość
• zróżnicowanie przestrzenne wskaźnika lesistości Polski
• typy zbiorowisk leśnych
   w Polsce
• funkcje lasów
• inne zbiorowiska roślinne

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminu lesistość
• wyjaśnia zróżnicowanie przestrzenne wskaźnika lesistości Polski
• rozróżnia główne rodzaje lasów w Polsce (na podstawie filmu, ilustracji lub w terenie)
• omawia przyrodnicze i gospodarcze funkcje lasów
• charakteryzuje inne typy zbiorowisk roślinnych Polski

IX.12

Lekcja powtórzeniowa

Badanie osiągnięć ucznia i efektów kształcenia

Sprawdzenie wiadomości z rozdziału Środowisko przyrodnicze Polski (cz. II)

III. Ludność i urbanizacja w Polsce

Mapa polityczna Europy i podział administracyjny Polski

• najważniejsze zmiany na mapie politycznej Europy w drugiej połowie XX wieku
• podział polityczny Europy
• zróżnicowanie powierzchniowe państw Europy
• podział administracyjny Polski

Uczeń:

• omawia najważniejsze zmiany na mapie politycznej Europy w drugiej połowie XX wieku
• określa położenie polityczne Polski
• wskazuje na mapie największe i najmniejsze państwa Europy
• omawia podział administracyjny Polski
• podaje nazwy województw i ich stolic oraz wskazuje je na mapie

IX. 1

IX.4

Zmiany liczby ludności Polski
i Europy

• terminy: demografia, przyrost naturalny, współczynnik przyrostu naturalnego, wyż demograficzny, niż demograficzny

• zmiany liczby ludności Polski i Europy po 1945 r.
• przyrost naturalny w Polsce na tle Europy
• przestrzenne zróżnicowanie przyrostu naturalnego w Polsce

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: demografia, przyrost naturalny, współczynnik przyrostu naturalnego, wyż demograficzny, niż demograficzny
• charakteryzuje zmiany liczby ludności Polski i Europy po 1945 r. na podstawie danych statystycznych i map
• charakteryzuje przyrost naturalny ludności Polski na tle Europy
• odczytuje z tabel i diagramów dane dotyczące liczby urodzeń, zgonów i przyrostu naturalnego, a następnie analizuje je i formułuje wnioski na ich podstawie
• oblicza współczynnik przyrostu naturalnego
• analizuje na podstawie mapy przestrzenne zróżnicowanie współczynnika przyrostu naturalnego w Polsce
• porównuje zmiany w przyroście naturalnym ludności w Polsce i wybranych krajach Europy

X.2

X.4

Struktura płci i wieku

• terminy: piramida płci i wieku, średnia długość trwania życia
• struktura ludności Polski wg płci
• piramida płci i wieku ludności Polski
• starzenie się polskiego społeczeństwa
• ekonomiczne skutki starzenia się polskiego społeczeństwa

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: piramida płci i wieku, średnia długość trwania życia
• odczytuje z tabel i diagramów (w tym piramidy płci i wieku) dane dotyczące struktury płci i wieku, a następnie analizuje je i formułuje wnioski na ich podstawie
• charakteryzuje struktury płci i wieku ludności Polski na podstawie piramidy płci i wieku
• porównuje strukturę wieku i płci ludności Polski z analogicznymi strukturami ludności w wybranych państwach europejskich
• porównuje średnią długość trwania życia Polaków na tle europejskich społeczeństw

• wymienia konsekwencje starzenia się społeczeństwa polskiego

X.3

Rozmieszczenie ludności w Polsce

• termin wskaźnik gęstości zaludnienia
• czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Polsce
• zróżnicowanie przestrzenne gęstości zaludnienia w Polsce
• cechy rozmieszczenia ludności w Polsce

Uczeń:

• wyjaśnia termin gęstość zaludnienia

• wymienia czynniki wpływające na nierównomierne rozmieszczenie ludności w Polsce

• wyjaśnia zróżnicowanie gęstości zaludnienia na obszarze Polski na podstawie map tematycznych

X.1

Migracje wewnętrzne w Polsce

• terminy: migracje, imigracja, emigracja, saldo migracji, współczynnik salda migracji, przyrost rzeczywisty, współczynnik przyrostu rzeczywistego
• przyczyny migracji wewnętrznych Polaków
• wielkość migracji wewnętrznych w polskich miastach
• wpływ migracji na strukturę wieku i zmiany w zaludnieniu na obszarach wiejskich na przykładach wybranych gmin województw zachodniopomorskiego i podlaskiego

Uczeń:

• wyjaśnia terminy: migracje, imigracja, emigracja, saldo migracji, współczynnik salda migracji, przyrost rzeczywisty, współczynnik przyrostu rzeczywistego
• wyjaśnia różnicę między imigracją a emigracją

• określa przyczyny i skutki migracji wewnętrznych
• odczytuje z wykresów saldo migracji w polskich miastach na przestrzeni lat
• wyjaśnia wpływ migracji na strukturę wieku i zmiany w zaludnieniu na obszarach wiejskich na przykładach wybranych gmin województw zachodniopomorskiego i podlaskiego

XI.4

Migracje zagraniczne Polaków

• przyczyny migracji zagranicznych Polaków
• współczesne kierunki emigracji z Polski
• Polacy na świecie
• imigracja do Polski
• współczesne kierunki imigracji do Polski
• przyrost rzeczywisty ludności w Polsce i w wybranych państwach europejskich
• przyczyny i skutki migracji zagranicznych w Polsce

Uczeń:

• odczytuje z tabel i diagramów dane dotyczące wielkości i kierunków migracji zagranicznych w Polsce
• analizuje kierunki migracji z Polski i do Polski, a następnie wyciąga wnioski
• porównuje zmiany w przyroście rzeczywistym ludności Polski i wybranych państw europejskich
• wymienia główne skupiska Polonii na świecie
• formułuje hipotezy dotyczące przyczyn i skutków migracji zagranicznych w Polsce
• podaje główne przyczyny i skutki migracji zagranicznych w Polsce

X.5

Struktura narodowościowa, etniczna
 i wyznaniowa

• struktura narodowościowa ludności Polski na tle wybranych państw w Europie
• mniejszości narodowe i etniczne w Polsce
• główne skupiska mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce
• społeczności etniczne w Polsce
• struktura wyznaniowa ludności Polski na tle wybranych państw w Europie
• przyczyny zróżnicowania narodowościowego, etnicznego i wyznaniowego ludności Polski

Uczeń:

• podaje cechy struktury narodowościowej ludności Polski na tle wybranych państw w Europie
• wymienia i wskazuje na mapie główne skupiska mniejszości narodowych w Polsce
• charakteryzuje społeczności etniczne w Polsce
• porównuje i wyjaśnia zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i wyznaniowe ludności Polski i wybranych państw europejskich

X.6

Struktura zatrudnienia i bezrobocie

• terminy: struktura zatrudnienia, bezrobocie, stopa bezrobocia, ludność aktywna zawodowo
• podział gospodarki na sektory
• zmiany w strukturze zatrudnienia w Polsce
  w XX i XXI w.
• struktura zatrudnienia ludności Polski na tle wybranych państw Europy
• przyczyny i skutki bezrobocia w Polsce
• zróżnicowanie przestrzenne bezrobocia w Polsce

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: struktura zatrudnienia, bezrobocie, stopa bezrobocia, ludność aktywna zawodowo
• omawia podział gospodarki na sektory i wykazuje ich znaczenie w rozwoju społeczno-gospodarczym państwa
• określa różnice w strukturze zatrudnienia ludności w Polsce i w wybranych państwach europejskich

• porównuje zmiany w strukturze zatrudnienia w Polsce w XX i XXI w. na podstawie danych statystycznych

• porównuje wielkość bezrobocia w Polsce i innych krajach europejskich
• podaje przyczyny i skutki bezrobocia w Polsce

X.7

X.8

Miasta w Polsce

• termin miasto

• wpływ rozwoju dużych miast na przekształcenie strefy podmiejskiej

• przyczyny rozwoju największych miast w Polsce
• funkcje miast
• przemiany współczesnych miast

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminu miasto

• identyfikuje przyczyny rozwoju największych polskich miast
• wskazuje funkcje miast
• podaje przykłady miast o różnych funkcjach
• identyfikuje związki między rozwojem dużych miast a zmianami w strefach podmiejskich w zakresie użytkowania i zagospodarowania terenu, stylu zabudowy oraz struktury ludności na przykładzie obszarów metropolitalnych Warszawy i Krakowa

X.9

XI.3

Urbanizacja w Polsce i w Europie

• terminy: urbanizacja, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja monocentryczna, konurbacja
• poziom urbanizacji
  w Polsce i w wybranych krajach Europy
• rozmieszczenie miast w Polsce
• zróżnicowanie wielkościowe polskich miast
• typy zespołów miejskich

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: urbanizacja, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja monocentryczna, konurbacja

• analizuje poziom urbanizacji w Polsce i Europie na podstawie danych statystycznych
• analizuje rozmieszczenie oraz wielkość miast w Polsce
• wskazuje na mapie największe miasta w Polsce
• wymienia typy zespołów miejskich i podaje ich przykłady w Polsce
• podaje różnice między aglomeracją monocentryczną a konurbacją

X.9

Lekcja powtórzeniowa

Badanie osiągnięć ucznia i efektów kształcenia

Sprawdzenie wiadomości z rozdziału Ludność i urbanizacja w Polsce

IV. Rolnictwo i przemysł Polski

Warunki rozwoju rolnictwa

• rolnictwo jako sektor gospodarki i jego rola w rozwoju społeczno-
  -gospodarczym kraju
• przyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa w Polsce
• pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa w Polsce
• regiony rolnicze w Polsce
• wpływ Unii Europejskiej na polskie rolnictwo

Uczeń:

• omawia funkcje rolnictwa jako sektora gospodarki
• opisuje przyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa w Polsce
• opisuje pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa w Polsce
• wymienia nazwy regionów rolniczych w Polsce o najkorzystniejszych warunkach do produkcji rolnej i wskazuje je na mapie
• omawia korzyści, szanse i zagrożenia dla polskiego rolnictwa wynikające z członkostwa naszego kraju w Unii Europejskiej

X.10

Produkcja roślinna

• terminy: plony, zbiory, areał
• struktura użytkowania ziemi w Polsce na tle innych krajów Europy
• główne uprawy w Polsce
• struktura upraw w Polsce
• przestrzenne zróżnicowanie głównych upraw w Polsce
• gospodarcze znaczenie wybranych upraw
• produkcja roślinna w Polsce na tle produkcji
  w innych krajach Europy

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: plony, zbiory, areał

• omawia strukturę użytkowania ziemi w Polsce na tle innych krajów Europy
• wymienia główne uprawy w Polsce
• omawia rozmieszczenie głównych upraw w Polsce
• podaje przyczyny zróżnicowania w rozmieszczeniu wybranych upraw (pszenicy, ziemniaków, buraków cukrowych) w Polsce
• wskazuje rejony warzywnictwa i sadownictwa w Polsce
• przedstawia znaczenie upraw dla gospodarki Polski
• porównuje produkcję roślinną w Polsce z produkcją w innych krajach Europy

X.11

Produkcja zwierzęca

• termin pogłowie
• główne zwierzęta gospodarskie w Polsce
• przestrzenne zróżnicowanie chowu zwierząt gospodarskich w Polsce
• produkcja zwierzęca w Polsce na tle produkcji w innych krajach europejskich
• znaczenie chowu zwierząt dla gospodarki

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminu pogłowie
• wymienia główne zwierzęta gospodarskie w Polsce
• przedstawia znaczenie gospodarcze hodowli zwierząt
• wymienia regiony hodowli zwierząt gospodarskich i wskazuje je na mapie
• wymienia przyczyny zróżnicowania w rozmieszczeniu chowu bydła i trzody chlewnej w Polsce
• porównuje produkcję zwierzęcą w Polsce z produkcją w innych krajach Europy

X.11

Lekcja powtórzeniowa

Badanie osiągnięć ucznia i efektów kształcenia

Sprawdzenie wiadomości z rozdziału Rolnictwo i przemysł Polski (cz. I)

Zmiany w polskim przemyśle

• przemysł jako sektor gospodarki i jego rola w rozwoju społeczno-
  -gospodarczym kraju
• podział przemysłu na sekcje i działy
• przyczyny zmian w strukturze przemysłu Polski
• restrukturyzacja polskiego przemysłu
• wpływ przemian politycznych i gospodarczych po 1989 r. na zmiany struktury zatrudnienia w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej

Uczeń:

• przedstawia przemysł jako sektor gospodarki i omawia jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju

• rozróżnia główne działy przemysłu
• wyjaśnia przyczyny zmian w strukturze przemysłu Polski

• omawia przyczyny i skutki restrukturyzacji polskiego przemysłu

• wykazuje wpływ przemian politycznych i gospodarczych w Polsce po 1989 r. na zmiany struktury zatrudnienia w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej

X.14

XI.5

Energetyka

• podział źródeł energii
• struktura produkcji energii elektrycznej wg rodzajów elektrowni w Polsce na tle wybranych krajów Europy
• typy elektrowni
• rozmieszczenie elektrowni
  w Polsce
• odnawialne źródła energii (OZE)
• wpływ warunków przyrodniczych i pozaprzyrodniczych na rozwój energetyki na przykładzie województw pomorskiego i łódzkiego

Uczeń:

• wymienia źródła energii

• charakteryzuje strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce wg rodzajów elektrowni i źródeł na tle wybranych krajów Europy
• wymienia rodzaje elektrowni
• lokalizuje na mapie największe elektrownie w Polsce
• omawia wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w Polsce
• analizuje warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze sprzyjające lub ograniczające produkcję energii ze źródeł nieodnawialnych
  i odnawialnych oraz określa ich wpływ na rozwój energetyki na przykładzie województw pomorskiego i łódzkiego

XI.2

Gospodarka morska

• największe porty morskie w Polsce
• struktura i wielkość przeładunków w polskich portach
• przemysł stoczniowy
  w Polsce
• sytuacja polskiego rybołówstwa
• możliwości rozwoju gospodarki morskiej
  w Polsce

Uczeń:

• wymienia i wskazuje na mapie największe porty morskie w Polsce
• charakteryzuje na podstawie diagramów strukturę i wielkość przeładunków w polskich portach morskich
• przedstawia sytuację polskiego rybołówstwa oraz przemysłu stoczniowego w Polsce
• ocenia możliwości rozwoju gospodarki morskiej w Polsce

X.14

Lekcja powtórzeniowa

Badanie osiągnięć ucznia i efektów kształcenia

Sprawdzenie wiadomości z rozdziału Rolnictwo i przemysł Polski (cz. II)

V. Usługi w Polsce

Usługi w Polsce. Transport lądowy

• rodzaje usług
• rola usług w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju
• termin komunikacja
• podział komunikacji
• rodzaje transportu lądowego w Polsce
• wpływ transportu na rozwój działalności gospodarczej na obszarze metropolitalnym Wrocławia
• wpływ transportu morskiego na rozwój działalności gospodarczej i usługowej w Trójmieście

Uczeń:

• omawia zróżnicowanie usług w Polsce i ich rolę w rozwoju gospodarki
• wyjaśnia znaczenie terminu komunikacja
• omawia rodzaje transportu lądowego w Polsce
• omawia gęstość dróg kołowych i autostrad w Polsce
• wyjaśnia przyczyny budowy autostrad i dróg ekspresowych
  w Polsce
• charakteryzuje na podstawie mapy sieć kolejową w Polsce
• ocenia znaczenie transportu lądowego dla jakości życia mieszkańców i rozwoju gospodarczego naszego kraju
• identyfikuje związki między przebiegiem autostrad i dróg ekspresowych a lokalizacją przedsiębiorstw przemysłowych, centrów logistycznych i handlowych na obszarze metropolitalnym Wrocławia
• identyfikuje związki między transportem morskim a lokalizacją inwestycji przemysłowych i usługowych na przykładzie Trójmiasta

X.13

XI.6

Transport wodny i lotniczy w Polsce. Łączność

• rodzaje transportu wodnego w Polsce
• znaczenie transportu wodnego
• znaczenie żeglugi śródlądowej         
• porty lotnicze w Polsce
• znaczenie transportu lotniczego        
• łączność oraz jej znaczenie w rozwoju gospodarczym kraju

Uczeń:

• wymienia rodzaje transportu wodnego

• ocenia znaczenie transportu wodnego (morskiego i śródlądowego) dla jakości życia mieszkańców i rozwoju gospodarczego naszego kraju
• wymienia nazwy głównych szlaków transportu śródlądowego i wskazuje je na mapie Polski

• wskazuje na mapie porty lotnicze
• omawia rolę transportu lotniczego w przewodzie pasażerów
  i ładunków
• wymienia rodzaje łączności
• ocenia znaczenie łączności dla jakości życia mieszkańców i rozwoju gospodarczego Polski

X.13

Turystyka

• termin turystyka
• rodzaje turystyki
• atrakcyjność turystyczna Polski
• znaczenie turystyki dla gospodarki kraju

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminu turystyka
• dokonuje podziału turystyki
• charakteryzuje na przykładach walory turystyczne Polski
• omawia na podstawie danych statystycznych wpływy z turystyki w wybranych krajach Europy i w Polsce
• wyjaśnia znaczenie turystyki dla gospodarki kraju

X.15

Regiony turystyczne
w Polsce

• regiony turystyczne Polski
• polskie obiekty na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości
• wpływ walorów środowiska przyrodniczego i dziedzictwa kulturowego na rozwój turystyki

Uczeń:

• wymienia obszary Polski o dużym znaczeniu dla turystyki
• charakteryzuje na podstawie różnych źródeł wybrane regiony turystyczne Polski
• ocenia atrakcyjność turystyczną wybranego regionu Polski
• wskazuje na mapie obiekty turystyczne stanowiące największą atrakcję danego regionu
• charakteryzuje wybrane obiekty położone na obszarze Polski, które znajdują się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości, i wskazuje je na mapie

• dokonuje refleksji nad wartością obiektów dziedzictwa kulturowego Polski
• określa wpływ walorów przyrodniczych Pobrzeża Bałtyku oraz dziedzictwa kulturowego Małopolski na rozwój turystyki na tych obszarach

X.15

XI.7

Handel międzynarodowy

• terminy: eksport, import, saldo bilansu handlu zagranicznego
• główni partnerzy handlowi Polski
• główne towary importowe i eksportowe
• znaczenie handlu zagranicznego w gospodarce kraju
• przykłady sukcesów polskich firm na arenie międzynarodowej

Uczeń:

• wyjaśnia znaczenie terminów: eksport, import, saldo bilansu handlu zagranicznego
• charakteryzuje bilans handlu zagranicznego Polski
• wymienia kraje będące głównymi partnerami handlowymi Polski
• omawia strukturę towarową handlu międzynarodowego
• ocenia znaczenie handlu zagranicznego dla polskiej gospodarki
• podaje przykłady sukcesów polskich firm na arenie międzynarodowej

X.16

VI. Zanieczyszczenie i ochrona środowiska przyrodniczego Polski

Zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego

• źródła zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego
• przyczyny emisji gazów cieplarnianych
• powstawanie kwaśnych opadów
• przyczyny zanieczyszczenia wód
• skutki zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego

Uczeń:

• wymienia źródła zanieczyszczeń
• charakteryzuje stan środowiska przyrodniczego Polski

• omawia na podstawie tekstu źródłowego różne rodzaje zanieczyszczeń i ich wpływ na środowisko przyrodnicze
• omawia na podstawie schematu przyczyny emisji gazów cieplarnianych i kwaśnych opadów
• analizuje stan zanieczyszczenia wód śródlądowych na podstawie mapy tematycznej
• omawia skutki zanieczyszczeń środowiska przyrodniczego i ich wpływ na zachowanie walorów dziedzictwa przyrodniczego we własnym regionie

IX.16

Ochrona środowiska przyrodniczego

• formy ochrony przyrody
  w Polsce
• parki narodowe w Polsce
• przykłady rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych
  i pomników przyrody
• gatunki chronione roślin i zwierząt w Polsce
• najważniejsze przedsięwzięcia w zakresie ochrony środowiska podejmowane w naszym kraju

Uczeń:

• wymienia formy ochrony przyrody w Polsce
• wskazuje na mapie parki narodowe
• charakteryzuje wybrane parki narodowe w Polsce
• podaje przykłady rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych
  i pomników przyrody występujących na obszarze własnego regionu
• wymienia gatunki chronione roślin i zwierząt w Polsce
• ocenia najważniejsze działania w zakresie ochrony środowiska
• przyjmuje postawę współodpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego Polski

IX.13

IX.14

IX.16

Lekcja powtórzeniowa

Badanie osiągnięć ucznia i efektów kształcenia

Sprawdzenie wiadomości z rozdziałów Usługi w Polsce oraz Zanieczyszczenie i ochrona środowiska przyrodniczego Polski

VII. Mój region – moja mała ojczyzna

59–62

Poznaję region, w którym mieszkam

• położenie regionu geograficznego na mapie
• główne cechy środowiska przyrodniczego regionu, w którym mieszka uczeń
• cechy struktury demograficznej regionu, w którym mieszka uczeń
• najważniejsze cechy gospodarki regionu, w którym mieszka uczeń
• przyrodnicze i kulturowe walory regionu, w którym mieszka uczeń
• współpraca międzynarodowa regionu, w którym mieszka uczeń
• osiągnięcia Polaków pochodzących z regionu, w którym mieszka uczeń, w różnych dziedzinach życia

Uczeń:

• wskazuje położenie swojego regionu geograficznego na mapie Polski
• przedstawia źródła informacji o swoim regionie
• charakteryzuje środowisko przyrodnicze własnego regionu oraz określa jego główne cechy na podstawie map tematycznych
• rozpoznaje skały występujące we własnym regionie
• prezentuje główne cechy struktury demograficznej ludności i gospodarki własnego regionu na podstawie wyszukanych danych statystycznych i map tematycznych
• przedstawia przyrodnicze i kulturowe walory własnego regionu
• projektuje trasę wycieczki krajoznawczej po własnym regionie na podstawie różnych źródeł informacji oraz własnych obserwacji terenowych
• wykazuje zależności między elementami środowiska geograficznego na podstawie obserwacji terenowych przeprowadzonych w wybranym miejscu własnego regionu
• dyskutuje na temat form współpracy między własnym regionem a partnerskimi regionami zagranicznymi, w tym euroregionami
• przedstawia na przykładach osiągnięcia Polaków związanych z regionem w różnych dziedzinach życia społeczno-gospodarczego

XII.1

XII.2

XII.3

XII.4

XII.5

XII.6

XII.7

XII.8

63- 64

Moja mała ojczyzna

• obszar utożsamiany z małą ojczyzną
• walory środowiska geograficznego małej ojczyzny
• atrakcyjność kulturowa małej ojczyzny
• cechy społeczno-
  -gospodarcze małej ojczyzny
• działania społeczności lokalnej na rzecz małej ojczyzny

Uczeń:

• określa obszar utożsamiany z własną małą ojczyzną jako symboliczną przestrzenią w wymiarze lokalnym

• przedstawia źródła informacji o swojej małej ojczyźnie
• rozpoznaje w terenie główne obiekty charakterystyczne dla małej ojczyzny i decydujące o jej atrakcyjności
• przedstawia w dowolnej formie atrakcyjność małej ojczyzny jako miejsca zamieszkania i rozwoju określonej działalności gospodarczej na podstawie informacji wyszukanych w różnych źródłach
• projektuje na podstawie własnych obserwacji terenowych działania służące zachowaniu walorów środowiska geograficznego (przyrodniczego i kulturowego) oraz poprawie warunków życia lokalnej społeczności
• identyfikuje się z małą ojczyzną i czuje się współodpowiedzialny za kształtowanie ładu przestrzennego i jej rozwój

XIII.1

XIII.2

XIII.3

XIII.4

XIII.5